Οι παρουσιαστές του βιβλίου ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ Έφη Αναστασιάδου, δικηγόρος, Αμαλία Τάτση, μουσικός και φιλόλογος, ο γνωστός σε όλους μας Μάκης Γαλανός, και ο βραβευμένος Λογοτέχνης, ποιητής Σωκράτης Μελισσαράτος παρουσίασαν τα ποιήματα με ψυχή, πολύ συναίσθημα και παράσταση μέσω slides και κιθάρας, που καθήλωσαν το ακροατήριο στην κατάμεστη αίθουσα Γρηγ. Νοδάρου για δυο ολόκληρες ώρες.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σκάλας Πηνελόπη και η Κ.Ε.Δ.Η.ΚΕ τους
ευχαριστούμε από καρδιάς, μα ιδιαιτέρως την συμπατριώτισσά μας ποιήτρια και
συγγραφέα Κωνσταντίνα Κουρκουμέλη -Σμιτ και
της ευχόμαστε πάντα επιτυχίες.
Ο Πολ.
Σύλλογος Σκάλας Πηνελόπη.
βίντεο:
Ακολουθούν κείμενα ομιλητών
Ομιλία της ποιήτριας κ. Κουρκουμέλη Σμιτ
Ένα καλοκαίρι
όταν ήμουνα 9 ή 10 χρονών, ο γνωστός Ακαδημαϊκός καθηγητής της Λαογραφίας
Δημήτρης Λουκάτος, αγαπητός φίλος της οικογένειας μου, ερευνούσε τα ήθη και τα
έθιμα της Κεφαλονιάς, ενφύτεψε μέσα μου τον σπόρο της συγγραφής με τα εξής
λόγια:
Κατάγραφε κάθε ανάγκη σου, κάθε περιστατικό της ζωής
σου, πριν προλάβουν άλλοι και γράψουν αυτοί τη δική σου ζωή.
Με τα λόγια
αυτά, που ποτέ δεν τα ξέχασα, μου έβαλε όχι μόνο ψύλους στα αυτιά, αλλά με
διευκόλυνε να κατανοήσω την ανάγκη της συγγραφής, η οποία με διακατείχε ήδη από
παιδί.. Αυτή λοιπόν η εποχή ήταν η αρχή του διηγήματός μου, του μυθιστορήματος,
της ποίησης.
Στα 16 μου
βρέθηκα αντιμέτωπη με την Πόλι του
Καβάφη και άρχισα να εναντιώνομαι στους θλιμμένους στίχους του: δεν θά’βρεις άλλους τόπους, δεν θά’βρεις άλλες θάλασσες. Δεν έχει πλοίο για
σε, δεν έχει οδό... Ξαφνικά ένιωσα μια περίεργη σιγουριά, ότι θάβρισκα
καινούριους τόπους, θά’βρισκα κι άλλες θάλασσες, πλοίο και οδούς.
Τον πεσσιμισμό
του ποιητή τον έκανα χαρά φυγής, εκουσίας φυγής, τόσο γεωγραφικά όσο και ψυχολογικά,
μια και η ζωή μου μοιράστηκε πολύ ενωρίς
μεταζύ δυο πατρίδων, και η διγλωσσία έπαιξε και παίζει για μένα καταλυτικό
ρόλο τόσο στην ποίηση όσο και στην καθημερινότητά μου.
Όμως για να
μην παλινδρομήσω εντός της ίδιας της ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ μου θα σταματήσω εδώ και
θα ήθελα να ευχαριστήσω
τους υπέροχους παρουσιαστές του βιβλίου
μου, την Έφη Αναστασιάδου, δικηγόρο,
για τον Ύμνο τον οποίο μου χάρισε στην παρουσίαση της, την κ. Αμαλία Τάτση για την ακριβή προσέγγηση των στίχων μου, τον συμπατριώτη μας Μάκη Γαλανό για την ευαισθησία της
απαγγελίας και την πνευματική επικοινωνία και... τον Σωκράτη Μελισσαράτο λογοτέχνη, ποιητή, μέλος της Εταιρίας Ελλήνων
Λογοτεχνών, και κατά το ήμισυ συμπατριώτη μας που μας τίμησε απόψε με την
παρουσία του στο νησί μας. Ας τους χειροκροτήσουμε!
Επίσης ευχαριστώ
θερμά την πρόεδρο του πολιτ. Συλλόγου Σκάλας ΠΗΝΕΛΟΠΗ, κ. Ελένη Κουτσουμπού,
η οποία με την βοήθεια της συνέβαλλε στη
διοργάνωση αυτής της υπέροχης βραδιάς όπως και την στήριξη της Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ Εσάς όλους τους προσεκτικούς ακροατές, τους
καλούς και πιστούς φίλους που ήρθατε από κοντά και μακριά για αυτό το λογοτεχνικό
βράδυ, βράδυ στοχασμού και πνευματικής αναζήτησης, μια και οι καιροί μας δυστυχώς
παρουσιάζουν ύφεση σ’αυτόν τον τομέα. Ιδιαίτερα ευχαριστώ στις παλιές
συμμαθήτριές μου από το Αργοστόλι, την οικογένειά μου και τους συμπατριώτες μου.
Επίσης την
Μουσικοσυνθέτη Νάτια Έλληνα από Λεμεσό
Κύπρου για τη μελοποίηση του ποιήματός μου Χωράφια
στείρα, η οποία για τεχνικούς λόγους δεν μπόρεσε να είναι απόψε κοντά μας.
Και...τέλος τον
Μαρκ και την Αλέσσια που πάντα με ενεθάρρυναν στη ολοκλήρωση αυτής της
ποιητικής συλλογής, για τις ιδέες και την καλαισθησία τους.
Και θα κλείσω
με το τελευταίο ποίημα του βιβλίου Παλινδρόμηση.
Κουρκουμέλη Σμιτ
Καλησπέρα σε
όλους.
Νιώθω χαρά
και τιμή που είμαι σήμερα ανάμεσά σας, όσο βέβαια και μια μικρή αμηχανία, καθώς
καλούμαι να σταθώ εδώ με την ιδιότητα της φιλολόγου, η οποία υπό το βάρος των
καλλιτεχνικών μου επιδιώξεων έχει,
ομολογώ, αρκετά παραμεληθεί… Δεν θα
επιχειρήσω λοιπόν μια επιστημονική προσέγγιση και εμβριθή ανάλυση του έργου της
Κωνσταντίνας Σμιτ, καθώς σίγουρα υπάρχουν πολύ πιο αρμόδιοι άνθρωποι ανάμεσά
μας γι’αυτόν τον σκοπό’ άλλωστε όπως
είχε πει και ο Ρίλκε στα Γράμματα στον νέο ποιητή : «Η
κριτική είναι το χειρότερο μέσο για ν’ αγγίξεις ένα έργο τέχνης: καταντάει
πάντα σε πετυχημένες, λίγο ή πολύ, παρανοήσεις». Αυτό που θα επιχειρήσω
είναι απλώς να αναδείξω το ενδιαφέρον, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που μου
προκάλεσαν τα εν λόγω ποιήματα, μιλώντας περισσότερο ως ένας απλός αναγνώστης
που βασίζεται μάλλον σε κάποια ευαισθησία που μπορεί να διαθέτει, παρά στις
γνώσεις του αυτές καθαυτές.
Κάθε δημιούργημα
είναι σίγουρα γέννημα της φαντασίας, του ταλέντου και της ευαισθησίας του
δημιουργού του, αλλά σε σημαντικό βαθμό είναι επίσης απότοκο των βιωμάτων και
της προσωπικότητάς του. Στην προσπάθεια κατανόησης κάθε έργου λοιπόν συμβάλλει
σίγουρα η κατά το δυνατόν «γνωριμία» με τον άνθρωπο πίσω από αυτό. Γι’αυτό και αισθάνομαι ότι πρέπει καταρχήν να κάνω μια σύντομη αναφορά στην
προσωπικότητα της Κωνσταντίνας Σμιτ την οποία αν και λίγο έχω συναναστραφεί,
αισθάνομαι ότι γνωρίζω αρκετά καλά. Πρώτα λοιπόν διαπίστωσα την ζεστασιά, την φιλόξενη
διάθεση, την σοβαρότητα και την αβρότητα που την χαρακτηρίζουν, στοιχεία που αν
και έδειχναν έμφυτα παράλληλα
μαρτυρούσαν μια σημαντική πορεία ζωής όσο και μια ουσιαστική παιδεία και
καλλιέργεια. Σε δεύτερο χρόνο μου αποκαλύφθηκε η λογοτεχνική της δράση και
παράλληλα το ανήσυχο και προοδευτικό
πνεύμα της, η σημαντική ευφυία της και ο αξιοθαύμαστος δυναμισμός της που
συνυπάρχει ισόρροπα με την ευαισθησία και την καλοσύνη. Άνθρωπος που
αντιμετωπίζει κατάματα την πραγματικότητα όσο δυσάρεστη και αν είναι, που δεν
αναζητά την παρηγοριά των ψευδαισθήσεων, ούτε την πρόσκαιρη ανακούφιση των
υπεκφυγών, με ματιά και λόγο ευθύ, που φαίνεται να ζει εν πλήρει συνειδήσει.
Ανάλογα
είναι και τα στοιχεία που αμέσως μπορεί να διακρίνει ο αναγνώστης στα ποιήματα
της συλλογής «Παλινδρόμηση»: ευθύτητα, ευφυία, στοχαστικότητα, δυναμισμός, ευαισθησία,
βιωματικότητα. Ο στίχος ελεύθερος, λιτός και σύντομος, χωρίς περιττούς λυρισμούς
και υπερβολές στα καλολογικά στοιχεία προσδίδει στα ποιήματα μια ιδιαίτερα μοντέρνα
μορφή και μία ενέργεια που διαπερνά τον αναγνώστη. Το κοφτερό πνεύμα της ποιήτριας
αντανακλάται στον επίσης κοφτερό, συχνά μονολεκτικό στίχο. Συνδυασμοί λέξεων
απρόσμενοι και ασυνήθιστοι δημιουργούν εικόνες που διεγείρουν τη φαντασία και
τις πιο πολλές φορές γίνονται πιο εύκολα αντιληπτές με διαισθητική παρά με λογική
προσέγγιση. Αν ο αναγνώστης μπει στην διαδικασία της λογικής τους ανάλυσης, θα
βρεθεί μπροστά σε μια δύσκολη αναμέτρηση με το πλήθος των ταχύτατα
εναλλασσόμενων σκέψεων και την ευρυμάθεια της ποιήτριας, που αποτελούν το άδηλο
νήμα ανάμεσα σε στίχους των οποίων η νοηματική αλληλουχία σε πρώτη ανάγνωση δεν
είναι πάντα εύληπτη. Το παιχνίδι ανάμεσα σε έντονα πεζολογικές και λυρικές
διατυπώσεις αντιστοιχεί ακριβώς στην ικανότητα της ποιήτριας να αντικρύζει με
αντικειμενική ματιά την πραγματικότητα και ταυτόχρονα να διατηρεί την
γλυκύτητα, την ευαισθησία της και τον ρομαντισμό της. Θα έλεγα ότι η πρώτη
εντύπωση που συνολικά σου αφήνει η ποίηση της Τίνας Σμιτ είναι αυτή ενός ηφαιστείου
που σιγοκαίει επικίνδυνα.
Άλλο
στοιχείο που εντυπωσιάζει στην ποιητική συλλογή «Παλινδρόμηση» είναι η έκτασή
της: 66 ποιήματα (!) διαρθρωμένα σε
τρεις ενότητες: μία για τον έρωτα, μία για τις γυναίκες και μία για τους
κατατρεγμένους της ζωής αυτής- εύλογα το μυαλό του αναγνώστη πηγαίνει στους
σημερινούς μετανάστες.. Η δεύτερη ενότητα, η αφιερωμένη στις γυναίκες, είναι, ομολογώ,
αυτή που καταρχήν μου κέντρισε το ενδιαφέρον, μια που αναδεικνύει τα παντός
είδους πάθη που υφίστανται οι γυναίκες ανά τον κόσμο και διαχρονικά: από τα πιο
σκληρά όπως τον ρατσισμό και τη βία μέχρι πιο «απλά» και καθημερινά όπως την
καταπίεση, την συναισθηματική αποστέρηση ή την ματαίωση από την έλευση του
γήρατος.. Ως γυναίκα κι εγώ δεν θα μπορούσα να μείνω ασυγκίνητη μπροστά στην
ενσυναίσθηση της ποιήτριας, μπροστά στην γνώση που δείχνει να έχει για την
ψυχοσύνθεση, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες του φύλου μας.
Αυθόρμητα
ξεχώρισα το παρακάτω ποίημα με τίτλο «Minimal».
ποίημα
Ζωγράφιζε
Χωράφια στείρα
Και ουρανούς διστακτικούς
Άβρεχτες παραλίες
Γιαλούς
Κρυψώνες άχειλων παιδιών
Ρούχα καινούργια στην ντουλάπα
Και στο μανίκι την τιμή
-Το γέλιο μη αναζητήσιμο-
Η κάθε πινελιά σφραγίδα
Κι ο έρωτας βραχύς
Κομποδεμένος στης τσέπης το μαντήλι.
Το χρώμα πανταχού ελλιπές
Σε στερητικές αγκάλες καταφύγια
Φορτίο νεκρικό φέρον εν βραχίονι αυτού
Μιας ζωής επιμελώς επινοημένης.
Γλαφυρότατα
εδώ διαγράφεται η αποπνικτική ατμόσφαιρα που δημιουργείται μέσα στη συντροφική
ή συζυγική σχέση, όπου η συναισθηματική εγγύτητα είναι ανέφικτη και η
συναισθηματική έκφραση άρρητα απαγορευμένη. Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει και ο
τίτλος, σε αυτές τις συνθήκες η ζωή είναι «minimal», μηδαμινή. Η ποιήτρια «ζωγραφίζει» με
τις λέξεις ένα τοπίο στεγνό, όπου η ψυχή δεν κινείται άρα τίποτα δεν κινείται.
Κυριαρχεί η αίσθηση της μοναξιάς, της στασιμότητας, της άπνοιας. Οι αντιθέσεις,
τα οξύμωρα σχήματα και τα επίθετα αποδεικνύονται αποτελεσματικά εργαλεία στο
χέρι της ποιήτριας: τα χωράφια στείρα, οι
παραλίες άβρεχτες, τα παιδιά άχειλα, το χρώμα πανταχού ελλιπές, οι αγκάλες
στερητικές, η ζωή επιμελώς επινοημένη και όχι αυθόρμητη, πηγαία, αληθινή.
Δεν είναι
συγκλονιστική,αλήθεια, η εικόνα ενός παιδιού χωρίς χείλη, που δεν μπορεί να
χαμογελάσει, να μορφάσει, να γελάσει ή η εικόνα μιας παραλίας που το νερό δεν
φτάνει να την αγγίξει; Ακόμα και τα ρούχα στην ντουλάπα είναι καινούργια,
αφόρετα, με το ταμπελάκι της τιμής επάνω. Παρά την απογοήτευση και κάποιο
παράπονο που μπορεί κανείς να διαβάσει πίσω από τις γραμμές, η αίσθηση που
τελικά μένει δεν είναι αυτή της παραίτησης αλλά της θαρραλέας παρατήρησης και αποδοχής
της πραγματικότητας, ενώ κάποιες φορές η ποιήτρια φλερτάρει με την απόφαση της λύσης των δεσμών και την επιλογή της φυγής.
Στο ποίημα με τον τίτλο «Απόφαση», για παράδειγμα, μας λέει «Η πόρτα βαριά πέφτει πίσω της, ματιά
ζωγράφου αφέντη απορούντος». Στο δε ποίημα με τον τίτλο «Πρωινό ατομικό
συζύγου», η γυναίκα στο τέλος «διαβάζει one way ticket for one», επιλέγει δηλαδή ταξίδι φυγής χωρίς
επιστροφή.
Οι σκέψεις και
τα ερωτήματα που σε κατακλύζουν είναι αμέτρητα…Σε πόσες και ποιες περιπτώσεις η
γυναίκα βιώνει άραγε γνήσια πληρότητα στη σύνδεσή της με τον άντρα, αν υπάρχουν
καν τέτοιες; Είναι εκ προοιμίου καταδικασμένη να βιώνει εσωτερική μοναξιά, να
αποδέχεται συνεχείς ματαιώσεις έως συναισθηματικά (ή και σωματικά) βίαιες συμπεριφορές;
Είναι τελικά όντως προορισμένη να παίζει τον ρόλο του, αναγκαστικά καρτερικού,
«αδύναμου φύλου»? Μπορείς πάντως εύκολα να φανταστείς την ποιήτρια να σου
δηλώνει σε όλα αυτά κατηγορηματικά «όχι».
Αξίζει να
αναφέρουμε ότι πλάι στα μοντέρνα, με ελεύθερο στίχο ποιήματα της συλλογής
βρίσκεται και ένα με την πλέον κλασική μορφή, ένα ιταλικό σονέτο. «Το σονέτο απαιτεί υψηλή ποιητική πειθαρχία.
Την υψηλότερη. Απαιτεί μία σύντηξη των ιδεών και των αισθημάτων, τη μορφοποίησή
τους σε ένα προκαθορισμένο καλούπι»,
όπως διαβάζουμε σε άρθρο του Παντολέοντα Φλωρόπουλου. Και αλήθεια, δεν
είναι καθόλου εύκολο να αποτυπώσει κανείς το στοχασμό του μέσα σε μια τόσο
αυστηρή -ως προς το μέτρο, τον αριθμό των στίχων και την ομοιοκαταληξία- μορφή. Το σονέτο αυτό λοιπόν αναδεικνύει το θάρρος
και την ικανότητα της ποιήτριας να αναμετριέται και με παραδοσιακές μορφές
ποίησης υψηλών απαιτήσεων εφόσον δεν της λείπει, όπως φαίνεται, ούτε η έμπνευση
αλλά ούτε και η τεχνική επιδεξιότητα.
Το ποίημα
τιτλοφορείται «Σονέτο έρωτα», με προσθήκη του υποτίτλου «Μια σάτιρα». Χωρίς να
λείπουν το πάθος και η ένταση που συχνότατα συναντώνται στην επεξεργασία του θέματος
αυτού, ο έρωτας εδώ είναι ταυτόχρονα ιδωμένος με κάποια αποστασιοποίηση και
σατιρική διάθεση- πράγμα μάλλον ασυνήθιστο για θηλυκό ποιητικό υποκείμενο-
στάση, σκέπτομαι, που αποκτά μόνο ένας
άνθρωπος που δεν έχει φοβηθεί να ζήσει στο έπακρο και που έχει τελικά καταφέρει
να μετατρέψει τα βιώματά του σε ωριμότητα και σοφία.
ποίημα
Μες στο σονέτο μου έρωτα θα’θελα να
σε κλείσω
Και στο εδώλιο μια φορά να σ’ανακρίνω
γέρο πια
Όμως η μνήμη με διατάζει να σε σβήσω
Αν και σε’σένα η δόξα ανήκει κι η
χαρά.
Κι αν το φεγγάρι μου’κρυβες σε άγρια
τρικυμία
Δυνάστης μου εσύ….στα στήθια σου η
ζωή μου
Με καταποντισμούς φοβέριζες κι εν
νηνεμία
Του πλοίου το φουντάρισμα το
απόλαυσες θυμήσου…
Σήμερα εγώ, σοφή, εμπαίζω τα καμώματά
σου
Έρωτα, τα στρωσίδια σου τα δίπλωσα
γερά
Μες στο σονέτο μου το ηλεκτρονικό για
λίγο στάσου.
Για να σου πω, κυνήγι εγώ σε’σένα
πιότερο δεν κάνω
Ευδαίμων και αράς φέρων ο καθείς που
σε τιμά
Στ’απόκρυφο αρχέγονό σου πλάνο
Η γυναίκα
αναδεικνύεται εδώ ως μια οντότητα παθιασμένη και συνάμα αυτόφωτη, με
βούληση, πνευματική δύναμη και
αυτεξούσιο, ικανή να τιθασσεύει τα ενίοτε σαρωτικά της συναισθήματα, να
επιβιώνει «σε άγριες τρικυμίες χωρίς φεγγάρι» και τελικά να φτάνει «να εμπαίζει
αυτόν που κάποτε ήταν δυνάστης της». Δημιουργεί έτσι η ποιήτρια ένα ισχυρό και
υγιές πρότυπο για τις -νεαρές ιδίως- γυναίκες, περνώντας εμμέσως το μήνυμα ότι
χωρίς να απαρνούνται το ζωογόνο παιχνίδι του έρωτα, μπορούν ταυτόχρονα να στοχεύουν
στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοκυριαρχία τους.
«Παλινδρόμηση»
λοιπόν ο τίτλος της πλούσιας και άκρως ενδιαφέρουσας αυτής συλλογής. Παλινδρόμηση
ανάμεσα στο πάθος και την ψυχραιμία, την φυγή και την επιστροφή, την πλησμονή
και τη στέρηση, την παρουσία και την απουσία, την ανάταση και τη μελαγχολία,
την ονειροπόληση και τον ρεαλισμό εντοπίζονται ανάμεσα στα ποιήματα ή ακόμα και
μέσα στο ίδιο ποίημα κάποιες φορές. Η ποιήτρια, όπως δηλώνει και στο σύντομο,
περιεκτικό επιμύθιο της συλλογής, έχει
αντιληφθεί ότι η παλίνδρομη αυτή κίνηση είναι αναπόφευκτη, ίσως και αναγκαία,
για να μπορεί ο άνθρωπος να πλουτίζει εσωτερικά, να ωριμάζει και να προχωρά’ απενοχοποιημένα, λοιπόν, αφήνεται σε αυτήν μετουσιώνοντάς
την σε τέχνη, για εμάς τόσο απολαυστική όσο και διδακτική. Ευχόμαστε στην
Κωνσταντίνα Σμιτ να συνεχίσει να δημιουργεί με έμπνευση, ρυθμό και πάθος
αμείωτο.
Ευχαριστώ
πολύ.
ΑΜΑΛΙΑ ΤΑΤΣΗ
«Παλινδρόμηση»
της Ντίνας
Κουρκουμέλη-Σμιτ
Μια μικρή Ιχνηλασία στο έργο «Παλινδρόμηση»
της Ντίνας Κουρκουμέλη
– Σμιτ
Του Σωκράτη
Μελισσαράτου
ποιητή-δοκιμιογράφου
«…Η ηχώ αντηχούσε στ’ αυτιά του
τρυπούσε το Νου του Ποιητή.
Όλα άρχισαν να γυρίζουν, να χτυπιούνται,
να ματώνουν…
Αντανακλάσεις Φωτιάς, Ερέβους, Φωτός..
Ένα τρομακτικό συνονθύλευμα έρρεε
ασταμάτητα μέσα του
Το Χάος… το Χάος… πρόσεχε..
ακούστηκε του χιονιού η φωνή.
Εκεί στου Χάους τα Ερέβη
Γεννιούνται Aστέρια Κόσμοι
γεννιούνται
Εκεί πλάθεται πλάθει και ποιεί
Κι ο Νους ο Ανάλεκτος
Που ’χει μέσα του το Χάος
Αυτός είναι που σέρνει το χορό
Των αγέννητων Άστρων..!
Και πώς θα χόρευαν Αστέρια
Αν μέσα του δεν είχε Χάος»!
Αλήθεια
πώς θα χόρευαν αστέρια αν μέσα της δεν είχε το Δημιουργικό Χάος..! Εκεί στου
Χάους τα ερέβη πλάθεται, πλάθει και ποιεί κι ο Νους ο Ανάλεκτος της Εξαίρετης
Ποιήτριας Ντίνας Κουρκουμέλη – Σμιτ!
Κάπως έτσι φαντάζεται ο ομιλών
την Ποιήτρια σκυμμένη στις ποιητικές της πρόχειρες σελίδες να πλάθεται, να
πλάθει και να ποιεί με τον Ανάλεκτο Νου
της Λόγο Ποιητικό, λόγο εξαίσιο!
Ιχνηλατώντας το ανάγλυφο της ποιητικής
συλλογής «Παλινδρόμηση», οι ιδιαίτεροι
λεκτικοί κώδικες για την έκφραση Σκέψεων, Ιδεών, (ποικίλων) Βιωμάτων και Καταστάσεων,
καθώς και τα Εικαστικά στοιχεία στους στίχους της ποιήτριας Ντίνας Κουρκουμέλη
– Σμίτ, συνθέτουν ένα προσωπικό ύφος της Δημιουργού, το οποίο κεντρίζει το
ενδιαφέρον όχι μόνο του αναγνώστη αλλά και του κάθε κριτικού Ποιητικής
Δημιουργίας.
Με την πρώτη ανάγνωση
διακρίνουμε τη σωστή λέξη στη σωστή θέση, στοιχείο, που προκαλεί μια όμορφη
στιχοποιία, τόσο ποιοτικά, όσο και ακουστικά, αισθητικά, εικαστικά αλλά και
ουσιαστικά! Ταυτόχρονα δομεί μια νέα έκφραση λόγου, που τόσο λείπει απ’ τη
σύγχρονη Ποιητική μας γλώσσα!
Τόσο ο ποιητικός λόγος, όσο και
η μυθοπλασία του στίχου, δύο στοιχεία εμπλουτισμένα με πηγαίο λυρισμό και
στοχασμό, εκφέρονται και με στοιχεία Συμβολικής και Υπερρεαλιστικής
Τεχνοτροπίας, όπως το μικρό δείγμα από την πρώτη ενότητα του έργου!
*
[…]Οι λέξεις χορεύουν / Στη
πόρτα / Στο πιάτο / Στον αέρα παιδί / Παιδί μετρημένο / Ανυπότακτο πιάτο / Η
πόρτα κλειδί / Διάταξη λέξεων / Και πόρτας / Κι αέρα / Και πιάτου / Στο γκρίζο
κουτί…
(«εξ-οικείωση» (σελ. 16).
Στο εξαίρετο μωσαϊκό της εικονοπλασίας
της προσωποποι-ούνται στοιχεία της Φύσης, βιώματα, συναισθήματα, αντικείμενα,
ιδέες, Αξίες αρχέγονες στο αιώνιο ταξίδι από το χθες στο σήμερα, το αύριο! Η
ίδια η δημιουργός προσδιορίζει και επισημαίνει την ειδή, δηλαδή τη μορφή της
ποίησής της,
«Καράβι φορτωμένο στοχασμούς / Το ποίημα
μου / Έπιασε στεριά / Στου ήλιου τα μπαλκόνια επικαθήμενο / Βιωμένο το όνειρο
εκουσίου πάθους / αέναης γλώσσας
χαιρέτισμα.» (σελ.
86).
Τα αισθητά στην εκφορά του ποιητικού λόγου τής ποιήτριας γίνονται και
«σήματα». Το «σημαίνον» και το «σημαινόμενον» είναι έκφραση μιας σκέψης και
ενός «ποιείν», που μέσα τους κλείνουν οράματα, Αρχές κι Αξίες μιας Παγκόσμιας
Ηθικής σμιλεμένης και σφυρηλατημένης στα μέτρα μιας ελεύθερης κι αδέκαστης
Συμπα-ντικής-Κοσμικής σκέψης, απαλλαγμένης
από τελολογικές αντιλήψεις κάποιων Ιδεολογικών Κέντρων σκοπιμότητας!
Εάν η ποίηση της Ντίνας Κουρκουμέλη εξετασθεί σε βάθος μας καθιστά μάρτυρες,
λήπτες και δότες μιας ποιητικής μουσικής συμφωνίας-συγχορδίας μεταξύ Υπαρκτού
και Ιδεατού, που μας ταξιδεύει στον παρόντα, παρελθόντα και μέλλοντα χρόνο! Ο λόγος της είναι αφαιρετικός, αλλά μεστός,
καίριος. Η ποίησή της μας αποκαλύπτει μέσα από τις λέξεις μια συνεχή
διαστρωμάτωση εννοιών και ερμηνειών. Στο έργο της «Παλινδρόμηση» οι λέξεις εικόνες ποιούν!
Εικόνες, που η μία επικαλύπτει
την άλλη.. και εδώ έγκεινται οι διαστρωματώσεις λέξεων, εννοιών και εικόνων,
που θα πρέπει να τις ξεφυλλίσουμε με προσοχή για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε
την ακτινοβολία και τις έννοιες που εκπέμπουν, για να βαπτιστούμε στο Νοητό φως
τους! Αυτό το φως, που έχει ως πηγή του το Κεφαλλο-νίτικο πνεύμα, ιδίωμα και
ιδιαιτερότητα!
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
στοιχεία του Κεφαλλονίτικου πνεύματος είναι η οξύνοια, που συν των άλλων
εμπεριέχει σε μέγιστο βαθμό και τον ποιητικό λόγο.
Φως, ήλιος, βαθυγάλανα νερά,
άνεμος, κάμποι, βουνά, στοιχεία κυρίαρχα από μια Οικουμενική Ελληνική Πατρίδα
ξετυλίγονται αβίαστα και χύνονται έτοιμα να κατακλύσουν τις κοίτες και τους
ουρανούς του νου μας!
«Τήνος – μια ερωμένη», (πεζο-ποίημα σελ. 28-29)
Εμβαθύνοντας στην ποίηση της Ντίνας Κουρκουμέλη – Σμίτ, διαπιστώνουμε
αυτή τη μαγική χημεία, που συναιρεί τις λέξεις, τις εικόνες, τον λυρισμό, το
στοχασμό, το συναίσθημα, την Ιδεολογική και
πρακτική φιλοσοφία. Λέξεις, έννοιες και
εικόνες, που ξεπηδούν αυθόρμητα μέσα από έναν Ανάλεκτο Νου, που αναδύθηκε από
ένα Δημιουργικό Χάος!
Οι βιωματικές εμπειρίες βιβλίο
άγραφο στην ποίησή της. Πέραν του Ιδεαλιστικού στοχασμού, που αναδύεται μέσα
από την γραφή της, είναι και εκείνη η πρακτική φιλοσοφία, όπως αναφέραμε πιο
πάνω, η τόσο προσιτή, χειροπιαστή και αυταπόδεικτη αλλά και πολλές φορές ανείδωτη
κι ανείπωτη, που την κρατάει από το χέρι και την περπατά στους δρόμους του ορθώς «ποιείν» μέσα από τις
δαιδαλώ-δεις και άφατες διαδρομές του Κοσμικού «Γίγνεσθαι» και «Παρέρ-χεσθαι»!
Ως Μύστης του Δημιουργικού
Ελληνικού ποιητικού πνεύματος, αλλά και ως πολίτις του Κόσμου, δεν μπορούσε
παρά να έχει προσδώσει στην ποίησή της μια Οικουμενικότητα και μια Νοσταλ-γία
για την Ιδιαίτερη Πατρίδα της.. Κεφαλονιά, που αναδύονται μέσα από τους στίχους
των ποιημάτων της.
Από τα κύρια μοτίβα, το πλέγμα του
μισεμού και του νόστου και κείνο του έρωτα και της μοναξιάς απλόχερα άπλωσε η
ποιήτρια με την αισθαντική γραφίδα της από το Ρήνο «τον μεγάλο Ευρωπαίο», όπως
τον ονομάζει, μέχρι την Αιγαιοπελαγίτικη Τήνο και βέβαια τη Γενέτειρά της, τη
μικρή Ιόνια Πατρίδα..
Ο προσωπικός ποιητικός λόγος
της Ντίνας Κουρκουμέλη-Σμίτ αισθητοποιεί , προσωποποιεί και ανατέμνει την
ποιητική μαγεία της σύμμειξης των αισθήσεων! Συνοδοιπόρος της ποιητικής σκέψης της
αλλά και στους δρόμους του Κόσμου η ιδιαίτερη πατρίδα της, η Κεφαλονιά!
Γράφει στo ποίημα
«Συνένοχη με μέτρο», σελ. 35.
[…] Στον Μάιν και στο Ρήνο εγώ σ’
αντάμωσα / Σιωπηλή αναστατωμένη / Σε ξένες όχθες τι ζητάς σε ρώτησα / Κόμισα
ΕΣΥ Ιόνια ερωμένη;
Μα δε σου το ’πα; / Στη Δύση τη ζωή μου
αφιέρωσα / Ψυχή μου κι αίμα μου σε σένανε. / Κεφαλονιά μου! Αγαπημένη!
Η πολυεπίπεδη Ελληνοπαιδεία τής εκλεκτής Κεφαλονίτισσας τη συντροφεύει σε κάθε σταθμό ψηλάφησης το
κόσμου για τα αίτια και τα αιτιατά! (αυτά,
που πρέπει να αιτιολογηθούν).
Η διαμαρτυρία της συνειδητή και σθεναρή, είναι Οικουμενική..
για την εκμετάλλευση των γυναικών σε
Ανατολή και Δύση, για την απραξία σε όλα τα άνομα των Δυνατών.
Η απασιοδοξία για τα τεκταινόμενα στο σύγχρονο κόσμο είναι
εμφανέστατη, ιδιαίτερα στην Ενότητα του έργου με τίτλο «Στο σύρμα κρεμασμένοι» χαρακτηριστική
είναι η αισθητοποίηση της σιγής και της απώλειας! (Σελ. 69)
[…]Πλεούμενες κάσες / Σταφύλια γεμάτες / Για Ρώμη
μαύρα σταφύλια / Σταφύλια για πάτημα / […]
Έτσι προσομοιάζονται καράβια με έγχρωμους, που ψάχνουν
και ζητούν τη Ζωή στη Γηραιά Ήπειρο..!
Η απογοήτευση κορυφώνεται από τις ανύπαρκτες πορείες
των μπροστάρηδων της γνώσης, όπως Φοιτητών, Πανεπιστημιακών, Ακαδημαϊκών,
Λογοτεχνών και γενικά ανθρώπων των Γραμμάτων και των Τεχνών, καθώς και από την
αδράνεια και τον εφησυχασμό ή από τον πνιγμό της αντίδρασης, που αισθητοποιεί η
ποιήτρια στο ποίημα «Δεσμώτες», (σελ.
78)
Τρώμε το ψωμί σου, Σοφία, / Και πίνουμε δάκρυα λιωμένα
/ Στο τετράγωνο / Κι ο λόγος / Στην αγχόνη κρεμασμένος /…
Είναι υποχρέωση της παγκόσμιας Επιστημονικής
και Πνευμα-τικής Κοινότητας να υψώσουν το ανάστημά τους, όσο γίνεται πιο
γρήγορα εναντίον αυτής της μεθοδευμένης καταρράκωσης και κατά-βαράθρωσης των
ανθρώπινων Αρχών και Αξιών και όχι να περιτυλί-γονται με τον μανδύα των
πολιτικών, οικονομικών, θρησκευτικών και λοιπών Συστημικών Συμφερόντων, να συμβιβάζονται και να πράττουν,
(γιατί.. άραγε;) μ’ αυτούς που κατέχουν τη Δύναμη κατά-δυναστεύοντας,
εξαθλιώνοντας και αφανίζοντας τους Αδύναμους Λαούς της Γης!
Η Ανεξαρτησία, η Ελευθερία και
η Αξιοπρέπεια του ανθρώπου κερδίζονται μέσα από αγώνες, αίμα και θάνατο και όχι
μέσα από συμ-βιβασμούς, υποχωρήσεις και δουλικότητα μπροστά στη Δύναμη των
Ολίγων Υπανθρώπων, που έχουν ως αποτέλεσμα την οικονομική και πνευματική
εξαθλίωσή του.
Ο Ανθρωπισμός, που ως βίωμα είναι
άγνωστος στους σύγχρονους Κρατούντες-Δυνάστες, είναι βασική Αξία της ελληνικής
αρχαιότητας και καταξιώνει τον άνθρωπο ως Οντότητα Ηθική σε όλες τις εκδηλώσεις
της ζωής του!
Το μοτίβο της δήθεν «πολύφερνης» λιτότητας, που
υποτάσσει τους πολλούς και μηδενίζει την Αξιοπρέπεια, την Ύπαρξη και τη Ζωή, η
ποιήτρια το προβάλλει στο μεγάλο και σκληρό πλάνο της Αλήθειας! (στη Σελ.
85)
Το άνοιγμα του παραθύρου σχιστό / Μη σπρώξεις πολύ τη
κουρτίνα / Πολλή η μια δέσμη φωτός / Μικρό το ψωμί / Το ποτήρι μισόγιομο / Το
πιάτο μισάδειο / Τα λόγια δύο και πολλά / Η αναπνοή μία, μισή, καμία./
Ζωή; (είναι αυτή!)
Αποκηρύσσοντας τη Λησμοσύνη στην κατακλείδα της Ποιη-τικής Συλλογής, οι
λέξεις της ποιήτριας μιλούν για την «Παλιν-δρόμηση» με την καταλυτική δύναμη
για στοχασμό και έργα με στόχευση Αρχές, Ιδέες και Αξίες ζωής!
Στις προγονικές ρίζες και στις τύψεις, τις αρχαίες Ερινύες,
που μπορεί να γίνουν Ευμενίδες, ελπίζει η
ποιήτρια για το προσδο-κώμενο ατομικό και πανανθρώπινο Καλό!
Στην αέναη ροή του Χρόνου ο λόγος της Ντίνας
Κουρκουμέλη - Σμίτ είναι οξύς και πολυσήμαντος με το προκλητικό ρητορικό
ερώτημα ..
«Τιμάμε όμως με τύψεις το χρόνο μας; / Το δρόμο μας;»
Πράγματι ο αυτοέλεγχος και η αυτοκριτική είναι δυνατόν
να βοηθήσουν τις σημερινές κοινωνίες να δράσουν θετικά για να οδηγηθεί ο
άνθρωπος σε νέους δρόμους για την καταξίωση της ίδιας της Ζωής του!
Ο Σκεπτικισμός
και ο Προβληματισμός της ποιήτριας στοχεύει ξύπνημα Συνειδήσεων!
Τα μηνύματα
βρίθουν στο βιβλίο, κεντρίζουν τον αναγνώστη, καταργούν τις χοϊκές διαστάσεις
και τα όρια και τον προσκαλούν σε μιαν άδολη επανεξέταση και παράλληλα αξιολόγηση
θέσεων ζωής!
Επισημαίνουμε ότι συνοδοιπόρος της
ποιήτριας στο όμορφο ποιητικό της Ταξίδι είναι η ποιότητα και η ανύψωση των Πραγμά-των,
αισθητών και μη αισθητών. Με το έργο της «Παλινδρόμηση» μας δίνει τη χαρά να
ταξιδέψουμε μαζί της στους δρόμους του Πνεύματος, της Αισθητικής και της Τέχνης
του Λόγου!
Σας ευχαριστώ, που είχατε την υπομονή να
με ακούσετε! Έκκληση κάνω στην αγαπητή και εκλεκτή ποιήτρια Ντίνα Κουρκουμέλη-Σμιτ
σύντομα να μου ταχυδρομήσει και το νέο υπό έκδοση βιβλίο της! Θα χαρώ πολύ!
Σκάλα, 23/07/2016
Σωκράτης Μελισσαράτος
Ποιητής -δοκιμιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου